Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego

Logo Unii Europejskiej

Barometr nowoczesnego przemysłu

Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przeprowadził badanie na temat atrakcyjności inwestycyjnej dla nowoczesnej działalności przemysłowej. Obszar Polski podzielono na 61 podregionów, a z uwagi na silne związki funkcjonalne największych polskich metropolii z sąsiadującymi z nimi jednostkami terytorialnymi, dla celów badawczych zdecydowano się na złączenie ich ze sobą w pojedyncze jednostki.

Sprawdzono zdolności regionów do wprowadzania nowoczesnego przemysłu przy użyciu 10 wskaźników, którym nadano odpowiednie wagi. W ocenie podregionów – zarówno w ujęciu cząstkowym, jak i syntetycznym – podzielono je na pięć grup: o najwyższym poziomie (miejsca 1-12 w danej kategorii), o wysokim poziomie (13-24), o przeciętnym poziomie (25-36), o niskim poziomie (37-48), oraz o najniższym poziomie (49-61).

Zasoby pracy

Zasoby ludzkie są konieczne do rozwoju gospodarczego. Są niezbędnym źródłem pracowników potrzebnym do rozwoju przedsiębiorstw. W tym aspekcie zbadano: pracujących w sektorze przetwórstwa przemysłowego na km², studentów kierunków inżynieryjno- technicznych i teleinformatycznych na km², pracujących w sektorze informacji i komunikacji na km², absolwentów zasadniczych szkół zawodowych i branżowych I stopnia na km². Podregion krakowski znalazł się na drugim miejscu w kraju. Wyżej oceniony został tylko podregion warszawski. W województwie małopolskim wysoko oceniono również region oświęcimski, a najsłabiej wypadł region nowotarski.

Dostępność transportowa

Dostępność transportowa jest bardzo ważnym czynnikiem determinującym lokalizację nowoczesnego przemysłu. Oceniając ten czynnik brano pod uwagę czas dojazdu do zachodniej granicy Polski, czas dojazdu do dużego portu morskiego, podmioty gospodarcze w sektorze transportu i łączności per capita, a także czas dojazdu do stolicy województwa. Z racji swojego położenia geograficznego, Małopolska w tej kategorii osiągnęła niskie wskaźniki. Najlepiej wypadły podregiony z województwa lubuskiego oraz zachodniopomorskiego, a także Trójmiasto i podregion poznański.

Dostępność zielonej energii

Wraz z coraz większym naciskiem Unii Europejskiej na zrównoważony rozwój oraz wykorzystywanie zielonej energii, jest to coraz istotniejszy czynnik także w wymiarze prowadzenia działalności przemysłowej. W badaniu pogłębiono więc wątek zielonej energii. Oceniając jej dostępność  w polskich podregionach, wzięto pod uwagę następujące czynniki: moc zainstalowanej instalacji OZE3 na km² , energię wyprodukowaną ze źródeł odnawialnych na km² (na szczeblu województw). Tutaj najwyższe wskaźniki osiągnęły podregiony z województw zachodniopomorskiego, pomorskiego oraz kujawsko-pomorskiego. Liderami okazały się podregiony koszaliński, szczeciński oraz szczecinecko-pyrzycki.

Słabo wypadły podregiony z województwa małopolskiego. Na ogólnej skali podregion oświęcimski oraz tarnowski osiągnęły poziom „najniższy”, natomiast pozostałe małopolskie podregiony „niski”.

Koszty pracy

Jest to jeden z bardzo istotnych czynników podczas prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Do pomiaru tego wskaźnika posłużyły dwa podwskaźniki: przeciętne wynagrodzenie brutto oraz stopa bezrobocia rejestrowanego. W tym aspekcie, podregiony Małopolski uzyskały następujące wyniki: krakowski – najniższy, tarnowski – niski, a nowotarski, oświęcimski i nowosądecki – przeciętny.

Ekosystem gospodarczy

W tym zastawieniu dotyczącym ekosystemu gospodarczego wszystkie podregiony województwa małopolskiego znalazły się dość wysoko. Podregion krakowski, oświęcimski i nowotarski osiągnęły poziom najwyższy, tarnowski przeciętny, a nowosądecki niski. A jakie wskaźniki były brane pod uwagę przy ocenie ekosystemu gospodarczego? Były to dane dotyczące: podmiotów gospodarczych w sektorze przetwórstwa przemysłowego per capita, instytucje otoczenia biznesu w stosunku do liczby podmiotów gospodarki narodowej ogółem, podmioty gospodarcze w sekcji badań naukowych i prac rozwojowych per capita, zgłoszenia patentowe w Urzędzie Patentowym RP (UPRP) per capita oraz patenty udzielone przez UPRP per capita.

Środowisko i atrakcyjność miejsca

Jednym z czynników wpływających na chęć osiedlenia się pracowników w danej lokalizacji jest jej atrakcyjność pod względem jakości środowiska. W pewien sposób pośrednio wpływa to na atrakcyjność gospodarczą obszaru, poprzez potencjalną chęć bądź niechęć do osiedlania się pracowników. W tym obszarze obliczając syntetyczny wskaźnik brano pod uwagę odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków, emisje pyłów na km², emisje gazów na km², obszary prawnie chronione na km², podmioty gospodarcze w sekcji zakwaterowania i usług gastronomicznych per capita. Podregion nowotarski zajął pierwsze miejsce w całym kraju, wyprzedzając zarówno podregion koszaliński jak i trójmiejski. Pozostałe podregiony Małopolski również osiągnęły dobre wyniki. Nowosądecki także otrzymał wskaźnik najwyższy, krakowski wysoki, a jedynie słabiej wypadł podregion tarnowski z notą „przeciętny”.

Otoczenie społeczno-kulturowe

Otoczenie społeczno- kulturowe stanowi jeden z czynników determinujących poziom życia. Podobnie jak środowisko i atrakcyjność miejsca, jego wysoki poziom może przyczynić się do przyciągania ludności do danego regionu. W tym aspekcie autorzy oceniali następujące czynniki: zameldowania na pobyt stały osób w wieku produkcyjnym z innych powiatów per capita, widzowie widowisk w stałych salach teatralnych per capita, uczestnicy imprez artystycznych, rozrywkowych i sportowych per capita Zameldowania na pobyt stały osób w wieku produkcyjnym z zagranicy per capita oraz fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne per capita.

Podregion krakowski zajął drugie miejsce za warszawskim. Słabiej wypadły pozostałe małopolskie podregiony ponieważ oświęcimski uzyskał stopień „najniższy”, nowotarski i tarnowski „przeciętny”, a nowosądecki „niski”.

Poziom rozwoju gospodarczego

W tym wskaźniku najwyżej wśród małopolskich podregionów znalazł się podregion krakowski. W skali kraju znalazł się on na piątym miejscu, m.in. za podregionem płockim i warszawskim. Do syntetycznej oceny posłużyły wskaźniki: wartość dodana brutto na pracującego w sektorze przetwórstwa przemysłowego, PKB per capita, udział nowo zarejestrowanych przedsiębiorstw z branż innowacyjnych w ogólnej liczbie nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej, a także podmioty gospodarcze świadczące usługi wyższego rzędu per capita.

Bezpieczeństwo powszechne

Bezpieczeństwo jest ważną kwestią podczas decyzji o rozpoczęciu działalności przemysłowej w danym miejscu. Wiąże się to z kosztami dotyczącymi ochrony obiektu przemysłowego, infrastruktury czy nawet samych pracowników. Do oceny tego czynnika posłużyły jedynie dwa podwskaźniki, a były to liczba przestępstw ogółem per capita, a także wykrywalność przestępstw. W tej kategorii Małopolska wypadła nieco słabiej. Podregion krakowski i oświęcimski uzyskały oceną „niską”, tarnowski przeciętną. Jednie nowosądecki wypadł lepiej uzyskując ocenę wysoką, a najlepiej w regionie wypadł nowotarski z oceną najwyższą.

Dostępność terenów inwestycyjnych.

Ostatnim wskaźnikiem była dostępność terenów inwestycyjnych. Wzięto pod uwagę takie czynniki jak liczba terenów inwestycyjnych zarządzanych przez PAIH na km² oraz areał terenów inwestycyjnych zarządzanych przez PAIH na km². Tutaj podregion oświęcimski znalazł się na wysokim czwartym miejscu w kraju. Pozostałe podregiony Małopolski również wpadły dobrze. krakowski uzyskał ocenę wysoką, a pozostałe przeciętną.

Syntetyczna ocena wszystkich podwskaźników

Z analizy syntetycznej badania atrakcyjności inwestycyjnej polskich podregionów z punktu widzenia nowoczesnego przemysłu wynika, że region krakowski jest dobrym miejscem do lokowania inwestycji. W skali kraju zajął trzecie miejsce ustępując jedynie regionowi warszawskiemu i trójmiejskiemu. Miejsca pozostałych małopolskich regionów przedstawia tabela:

Źródło: Na podstawie Barometr, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową