Szczawa od 1 stycznia 2025 roku będzie 183. gminą w województwie małopolskim. Dążenia mieszkańców do jej utworzenia są związane z planem uzyskania przez miejscowość statusu uzdrowiska.

Dzięki mieszkańcom

Nowa jednostka administracyjna ma być wyodrębniona z gminy Kamienica. Jej obszar, ponad 4238 hektarów, zamieszkuje obecnie 1830 osób. Siedzibą wspólnoty samorządowej będzie miejscowość Szczawa.

Decyzja rządu o powstaniu nowej gminy związana jest z przede wszystkim z wieloletnimi dążeniami lokalnej społeczności (mieszkańców Szczawy) do utworzenia własnej jednostki administracyjnej.

Rozporządzenie w tej sprawie przyjęła 1 października br. Rada Ministrów. Projekt ustanowienia nowej gminy ma pozytywną opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Wydatki związane z wdrożeniem dokumentu w życie Wojewoda Małopolski oszacował na łączną kwotę ponad 1,5 mln zł. Złożą się na tę sumę koszt adaptacji pomieszczeń budynku szkoły na cele biurowe, wyposażenia urzędu gminy czy prac geodezyjnych.

Reforma 1999 i zmiany na mapie Małopolski w latach 2000-2024

Województwo małopolskie zostało utworzone w 1999 roku. W jego skład weszły obszary ówczesnego województwa krakowskiego i nowosądeckiego oraz części bielskiego, kieleckiego, katowickiego, krośnieńskiego i tarnowskiego. Utworzono wówczas 19 powiatów, 3 miasta na prawach powiatu oraz 182 gminy.

Choć liczba gmin w 1999 roku i obecnie jest taka sama, to na przestrzeni tych 25 lat nastąpiły zmiany:

• Gmina Sławków, która w latach 1999–2001 należała do powiatu olkuskiego w województwie małopolskim, od 1 stycznia 2002 roku weszła do powiatu będzińskiego w województwie śląskim (miejscowość była mocno związana ze Śląskiem; w 1998 przeprowadzono referendum gminne i przy frekwencji 79,9% osób uprawnionych do głosowania, 99,3% głosujących wypowiedziało się za przynależnością Sławkowa do województwa śląskiego).
• Gmina Szerzyny, która w latach 1999-2022 znajdowała się w granicach powiatu jasielskiego w województwie podkarpackim, od 2003 roku przeszła do powiatu tarnowskiego w województwie małopolskim (miejscowość leżąca bliżej Jasła niż Tarnowa była bardziej związana historycznie i gospodarczo z Tarnowem; w 1999 roku przeprowadzono referendum w gminie, w którym 79,7% głosujących opowiedziało się za zmianą przynależności administracyjnej Szerzyn).

Dwustopniowy podział w latach 1975-1998

Wcześniejszy podział kraju opierał się na reformie administracji z 1975 roku. Wtedy to zrezygnowano z trójstopniowego podziału (gmina – powiat - województwo) na rzecz podziału dwustopniowego (gmina  - województwo). W wyniku tej reformy zlikwidowano w Polsce 314 powiatów, przy jednoczesnym zwiększeniu liczby województw z 17 do 49. Oddzielny status natomiast nadano województwu stołecznemu oraz miastom Łódź, Kraków Wrocław. Nie wyróżniano również podziału na gminy miejskie i wiejskie oraz miejsko-wiejskie.

Fot. Zasoby Departamentu Rozwoju Regionu, UMWM