Raport Małopolskiego Obserwatorium Rozwoju Regionalnego jest szeroką analizą systemu edukacji w Małopolsce.

Uwzględnione zostały szczególnie takie zagadnienia jak stan infrastruktury placówek oświatowych, ich potrzeby, stopień innowacyjności w procesie kształcenia, przygotowanie do edukacji włączającej (inkluzyjnej), wpływ pandemii COVID-19 na oświatę.

Wnioski przedstawione w raporcie pochodzą z badań realizowanych na podstawie analizy danych statystycznych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej za pośrednictwem Kuratorium Oświaty w Krakowie, ankiety skierowanej do jednostek prowadzących placówki edukacyjne w Małopolsce oraz ankiety prowadzonej z dyrektorami tych placówek.

Raport stanowi punkt wyjścia do ukierunkowywania dofinansowania systemu oświaty w kontekście tworzenia zapisów Programu Regionalnego Fundusze Europejskie dla Małopolski na lata 2021–2027.

W Małopolsce funkcjonuje 4130 placówek prowadzących kształcenie na etapie przedszkolnym, podstawowym i ponadpodstawowym. Wśród nich aż 2 720, a więc 66%, stanowią podmioty, dla których organami prowadzącymi są jednostki samorządu terytorialnego (JST). W placówkach prowadzonych przez JST kształci się 480 264 uczniów, co stanowi ok. 81% liczby uczniów wszystkich tego typu placówek.

Stan infrastruktury placówek oświatowych i ich potrzeby

W ostatnich 5 latach 81% placówek oświatowych skorzystało z dodatkowych środków (m.in. funduszy europejskich, środków z konkursów, grantów, darowizn etc.). Najrzadziej z dodatkowych środków korzystały przedszkola, ze względu na brak adekwatnych ofert wsparcia. Głównym źródłem dofinansowania działań był Program Regionalny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, z którego skorzystały zwłaszcza szkoły zawodowe. Popularnym źródłem finansowania działań w edukacji są także inne programy współfinansowane przez Unię Europejską oraz środki z budżetu państwa niewchodzące w skład z subwencji oświatowej.

Pieniądze z tych źródeł, w zależności od rodzaju placówki, najczęściej wydawane były na zakup pomocy dydaktycznych i książek, poprawę infrastruktury budynku oraz zajęcia, wyjazdy i nagrody dla uczniów.

Około 70% dyrektorów szkół stwierdziło, że wydatki ponoszone w poszczególnych kategoriach były ukierunkowane na potrzeby uczniów z niepełnosprawnościami.

Tabela 1. Czy wydatki poniesione w wybranych kategoriach były także ukierunkowane na potrzeby uczniów z niepełnosprawnościami? (skala kolorów została zastosowana do poszczególnych kolumn)

Wpływ pandemii COVID-19 na edukację

Większość, bo 59% dyrektorów szkół stwierdziła, że ich placówka doświadczyła istotnych trudności w funkcjonowaniu w czasie pandemii. Trudności te były rzadziej wskazywane przez przedszkola (46%) oraz licea ogólnokształcące (53%). Najważniejszymi problemami, z którymi musiały zmierzyć się placówki, był brak wystarczającej liczby sprzętu oraz właściwego oprogramowania do organizacji i prowadzenia nauki zdalnej. Jednocześnie w prawie 1/5 przypadków problemów tych nie udało się rozwiązać.

W 75% przedszkoli wskazano brak właściwego oprogramowania do prowadzenia nauki zdalnej. W 39% szkół zawodowych, w porównaniu do innych grup respondentów, duży problem stanowiło ustalanie planu zajęć. W odniesieniu do specyfiki placówki można zauważyć, że szkoły specjalne częściej doświadczały trudności związanych z dostępnością kadry nauczycielskiej. Dla 76% respondentów nauka w systemie zdalnym bądź hybrydowym miała negatywny wpływ na efektywność pracy większości uczniów. Najwięcej odpowiedzi „nie miała wpływu” udzielili przedstawiciele przedszkoli (49%) oraz szkół specjalnych (31%).

Więcej informacji, danych i wniosków w opracowaniu: Analiza w obszarze edukacji na potrzeby Programu Regionalnego Fundusze Europejskie dla Małopolski na lata 2021-2027