Badanie Małopolskiego Obserwatorium Rozwoju Regionalnego dotyczy zjawiska przemocy w rodzinie w zakresie procedur związanych z realizacją Niebieskich Kart.

Czym są Niebieskie Karty?

Procedura Niebieskich Kart została wprowadzona do polskiego systemu prawnego na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty (Dz.U. 2011 nr 209 poz. 1245). Jest to zestaw narzędzi i instrukcji mających na celu udzielenie pomocy rodzinie dotkniętej problemem przemocy.

Za realizacje procedur Niebieskich Kart (NK) odpowiadają zespoły interdyscyplinarne oraz grupy robocze. Zespół interdyscyplinarny to grupa specjalistów z różnych dziedzin, która podejmuje działania na rzecz udzielenia pomocy osobom lub całym rodzinom dotkniętym problemem przemocy. Zespół powoływany jest na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i obowiązkiem każdej gminy jest powołanie takiej instytucji.

Składy zespołów interdyscyplinarnych (ZI) w Małopolsce są zróżnicowane. Zazwyczaj w kilkunastoosobowym zespole zasiadają reprezentanci 5 rodzajów instytucji: Policji, ośrodków pomocy społecznej, edukacji, służby zdrowia oraz sądownictwa. W połowie gmin w ZI pojawiają się również przedstawiciele organizacji pozarządowych (NGO) – ich uczestnictwo w ZI trudno zapewnić, ze względu na niewielką reprezentację instytucji pozarządowych zajmujących się rozwiązywaniem problemów przemocy w mniejszych miejscowościach.

Cele badania

Subiektywne opinie wyrażane w trakcie badania przez członków zespołów interdyscyplinarnych oraz grup roboczych dotyczyły głównie realizacji procedury Niebieskich Kart, które określają sposób postępowania w sytuacji podejrzenia występowania przemocy w rodzinie. Badanie zogniskowane było na opisaniu różnych aspektów pracy osób zaangażowanych w ZI oraz GR, współpracy osób z różnych środowisk, ich poziomu zaangażowania w pracę, problemów napotykanych w trakcie realizacji codziennych obowiązków, a także sposobów radzenia sobie z nimi. Szczegółowe cele badania zostały ujęte w sześć grup zagadnień:

1. Opis sposobu funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych w trakcie realizacji procedury Niebieskich Kart, w szczególności praca członków ZI/GR w ujęciu obowiązków nakładanych przez procedurę NK oraz innych aspektów warunkujących wykonywanie obowiązków.
2. Identyfikacja problemów napotykanych przez członków ZI/GR oraz ustalenie, czy na przestrzeni lat zakres i waga problemów ulega zmianie.
3. Uchwycenie różnych perspektyw oceny funkcjonowania systemu poszczególnych członków ZI/GR (przedstawicieli oświaty, służb medycznych, pomocy społecznej, Policji, gminnych komisji przeciwdziałania problemom alkoholowym), a także środowiska zajmującego się problemem przemocy w rodzinie (przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości, przedstawiciele organizacji pozarządowych).
4. Określenie czynników warunkujących efektywność działań ZI/GR oraz propozycje zmian, które mogłyby usprawnić funkcjonowanie ZI/GR.
5. Określenie potrzeb szkoleniowych członków ZI/GR
6. Określenie wpływu pandemii COVID–19 na zjawisko przemocy w rodzinie, w szczególności zbadanie wpływu pandemii na sposób i efektywność działania ZI/GR oraz próba ustalenia wpływu pandemii na sposób funkcjonowania osób dotkniętych problemem przemocy w rodzinie.

Szczegółowe informacje i wyniki badania w publikacji pt. "Badanie zjawiska przemocy w rodzinie w zakresie procedur związanych z realizacją niebieskich kart".